Verloren: een monument voor Liesje
Lier, 7 maart 2024: Op initiatief van Recht en Vrijheid geeft de auteur van het boek ‘Verloren’ op donderdag 14 maart 2024 een lezing over haar boek in Den Bril, Bril 6, 2500 Lier. Het boek beschrijft de vier jaar durende vlucht voor het nazi-geweld van de Joodse vrouw Liesje samen met haar zoontje. Een vlucht die zal eindigen in Auschwitz.
De lezing wordt ondersteund met Joodse Klezmermuziek gebracht door de Podiumacademie.
Juist voor de Corona pandemie kreeg Ingrid Vander Veken een doos met de oorlogsbriefwisseling van Liesje. Ze komt uit de nalatenschap van Lou, de broer van Liesje, die zijn zusje nooit heeft kunnen vergeten. Hij heeft er ook het complete familiearchief aan toegevoegd.
Aan de schrijfster werd gevraagd haar te ruste te leggen onder een lappendeken van papier.
Gezien de pandemie verliepen de opzoekingen in het begin vrij moeizaam.
Zorgeloos bestaan
Liesje wordt geboren in 1908 in Vlissingen, als het eerste kind van Julius Andriesse en Ella van der Wijk, voorname burgers in de stad. Vader runt er het Centraal Kledingmagazijn. Vijf jaar na Liesje wordt Lou geboren. Broer en zus zijn onafscheidelijk. Als de zaken wat minder gaan verhuist het gezin in 1923 naar Antwerpen, op aandringen van Hugo, de broer van Julius. Vader Andriesse treedt in dienst bij Van den Bergh Ltd. (het latere Unilever), het margarineconcern van Hugo’s boezemvriend Sam van den Bergh. Het leven lijkt zorgeloos, de toekomst rooskleurig. De familieband is hecht.
Begin van de problemen
Liesje leert dan Pinkus Spira kennen, die drie jaar eerder van Polen naar België is gekomen. Zijn verblijfsvergunning was maar tien dagen geldig. In de administratieve mallemolen is toen zijn status veranderd: hij is statenloos geworden. Ze trouwen in 1931 en Liesje wordt op dat moment ook statenloos. Op 7 september 1937 wordt hun zoontje Johnny geboren. Dan breekt de oorlog uit en besluit de familie Andriesse te vluchten. Aan de slagboom van Ghyvelde op de grens met Frankrijk worden Liesje, Pinkus en Johnny van de rest van de familie gescheiden. Ze zijn statenloos en mogen Frankrijk niet in. Het is een emotioneel moment en Liesje laat haar broer Lou, ‘Broertje’ noemt ze hem, beloven goed voor hun ouders te zorgen. Dat zal hij zijn leven lang doen. Dit afscheid is wel een belangrijk moment in het boek: kies je als ouders voor je eigen veiligheid en die van je zoon, of blijf je als familie bij elkaar.
Vier jaar vluchten
Als in het niet-bezette Frankrijk, waar Liesje met haar gezin 1941 is beland, de dreiging van het Vichy-regime steeds groter wordt, steekt Pinkus clandestien de Pyreneeën over om een vlucht voor zijn gezin naar Spanje en Portugal voor te bereiden. Meteen daarna valt heel Frankrijk in Duitse handen: Pinkus kan niet terug en voor Liesje en Johnny is er geen ontkomen meer aan. Ze voelen zich eenzaam en verlaten. De stress, de onzekerheid, de vertwijfeling, de angst, de censuur in de briefwisselingen, het feit dat je van familieleden (er zaten familieleden in Nederland, Engeland, Nederlands-Indië en de Verenigde Staten) niets hoorde, de paniek als een vluchtpoging naar de veiligheid mislukte, komen aan bod.
Verloren is een boek dat iedereen zou moeten lezen. Zeker nu de thema’s etnisch geweld, vrijheidsberoving, vluchten en mensensmokkel dag dagelijkse realiteit zijn.
Het boek telt 280 bladzijden. Het is uitgegeven door Uitgeverij Vrijdag en kost 24,50 euro.
ISBN 978-94-6434-161-4
E-book ISBN 978-94-6434-000-0
(MSL/foto’s MSL)
